Leczenie niedoboru żelaza (niedokrwistość) polega najczęściej na podawaniu doustnych preparatów żelaza. Te jednak bardzo często powodują niepożądane reakcje ze strony przewodu pokarmowego. Kto stosował ten wie! Pacjenci skarżą się na zaparcia, skurcze, bóle brzucha, nudności. Jednakże większość takich pacjentów nie jest świadoma tego, że suplementacja żelazem może powodować rozrost potencjalnie chorobotwórczych bakterii (np. Escherichia coli), tym samym obniżenie liczby bakterii korzystnych dla nas, jak: Lactobacillus, Bifidobacterium. Jest to szczególnie niekorzystna sytuacja u osób z już istniejącymi stanami zapalnymi przewodu pokarmowego. Nadmiar żelaza w przewodzie pokarmowym może prowadzić do zmian w składzie mikrobioty jelitowej, zwiększać przepuszczalność bariery jelitowej, nasilać nietolerancje/alergie pokarmowe oraz stres oksydacyjny. Jeżeli wspominam już o stresie oksydacyjnym, należałoby podkreślić, że nadmierna podaż żelaza powoduje wzrost produkcji wolnych rodników w organizmie, które właśnie przyczyniają się do tego stresu, a co za tym idzie dalej wzrost ryzyka nowotworów i chorób sercowo-naczyniowych.
Co więcej, nie tylko o same suplementy/preparaty żelaza tutaj chodzi! Wykazano, że także żywność fortyfikowana żelazem (np. płatki, herbatniki, mleko, kakao, inne) może powodować rozrost bakterii patogennych. Szczególnie należy uważać na dzieci, u których układ pokarmowy jest bardziej wrażliwy, gdyż wiele produktów spożywczych dedykowanych dzieciom fortyfikuje się żelazem. Kumulacja takich produktów może niekorzystnie zmieniać skład mikrobioty jelitowej dziecka.
''Opublikowano ostatnio wyniki kilku prac, analizujących wyniki profilaktycznej suplementacji żelaza u niemowląt i małych dzieci, w których stwierdzano zaburzenia wzrostu i przyrostu masy ciała, zwiększoną częstość chorób przebiegających z ostrymi biegunkami, interakcje z innymi mikroelementami, głównie cynkiem i miedzią, zaburzenia mikroflory bakteryjnej przewodu pokarmowego ze zwiększonym udziałem szczepów patogennych, podwyższone markery stanu zapalnego, opóźnienie rozwoju psychoruchowego.'' Żelazo w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. © Główny Inspektorat Sanitarny 2018
Z czego to wynika? Bakterie potencjalnie chorobotwórcze mają bardzo duże zapotrzebowanie na żelazo, reagują na nie poprzez zwiększony metabolizm i podziały komórkowe. Suplementacja doustna żelazem może zatem prowadzić do zwiększenia liczebności bakterii chorobotwórczych, zwiększenia ryzyka zakażeń oraz zaostrzenia chorób zapalnych jelit, co też często zauważam u pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego stosujących różne preparaty żelaza, często też na własną rękę.
Postuluje się, aby lekarze przepisując preparaty żelaza informowali swoich pacjentów o możliwych skutkach ubocznych oraz innych metodach leczenia. Takie osoby powinny być pod baczną i częstszą obserwacją lekarską. Lepszą, ponieważ zdrowszą i bezpieczniejszą dla przewodu pokarmowego opcją terapeutyczną u niektórych osób z niedokrwistością może być dożylne leczenie żelazem.
Bibliografia:
