W społeczeństwach zachodnich rozwinął się kult suplementów – ludzie wolą zażywać witaminę C w tabletkach niż pozyskać ją z warzyw czy owoców, której oprócz tej witaminy posiadają tysiące innych, cennych związków fitochemicznych. Absurdem jest to, że spożycie warzyw i owoców jest wciąż niskie, natomiast sprzedaż suplementów witaminowych, mineralnych pozostaje wysoka.
Ludzie odżywiają się byle jak, a potem sięgają po pigułki, które mają niby wszystko naprawić! W Polsce nie jest lepiej! Polacy są w czołówce europejskiej w ilości leków, które spożywają. Aż 90 proc. wszystkich, przyjmowanych przez nas specyfików, wcale nie jest zaordynowanych przez specjalistę. Przypuszcza się, że 3/4 lekarzy nie wie, co na własną rękę przyjmują pacjenci, w myśl zasady „pacjent nie mówi, lekarz nie pyta”. Szacuje się, że suplementy zażywa co najmniej troje na czworo dorosłych Polaków. Nie wygląda to dobrze!
Badania już od lat jasno pokazują, że liczne korzyści wynikające z jedzenia warzyw i owoców nie wiążą się tylko z obecnością w nich witamin, ale innych związków fitochemicznych często silniejszych niż same witaminy. Rośliny wykształciły co najmniej 20.000 związków fitochemicznych do ochrony zdrowia, a więc nie zastąpi ich żaden suplement. Jest to wręcz niemożliwe. Przykład?
Polifenole z roślin są przeciwutleniaczami znacznie silniejszymi od witamin. Przykładowo, jabłko, które raczej zawiera niewiele witaminy C, ma zdolności przeciwutleniające równe dawce 2250 miligramów tej witaminy!!! Co to oznacza? Wkład witamin w ochronę przed chorobami być może nie jest tak duży jak nam się wydaje. Nasze zdrowie nie będzie zależało tylko od witamin, czy minerałów, ale od całego szeregu związków fitochemicznych.
Nadmiar szkodzi!
Składnik spożywany w nadmiarze przynosi mniej korzyści, a nawet może okazać się szkodliwy, jeśli jest podawany w izolacji. Co więcej, nadmierne przyjmowanie suplementów może zaburzać proces wchłaniania innych pożytecznych substancji. Przeciążenie układu limfatycznego na poziomie ścian jelita sprawia, że maleje zdolność rozróżniania związków dostarczanych z pokarmem, co też prowadzi do gorszej ich przyswajalności.
Wśród składników, dla których istnieje ryzyko związane z nadmiernym spożyciem, wymienia się witaminę A, β-karoten, miedź, fluor, jod, żelazo, mangan, cynk. Stwierdzono na przykład, że u osób palących papierosy suplementacja β-karotenem (prowitamina A) w dawkach od 20 do 50 mg dziennie zwiększa ryzyko wystąpienia raka płuc. Stosowanie suplementów diety u dzieci, zwłaszcza poniżej 6 roku życia, może zaszkodzić rozwijającemu się organizmowi, czego objawy mogą ujawnić się w późniejszym okresie (np. nadmierna ilość witamin może blokować naturalny system odpornościowy). Minerały w nadmiarze również szkodzą! W badaniu (Association Among Dietary Supplement Use, Nutrient Intake, and Mortality Among U.S. Adults: A Cohort Study), stwierdzono, iż nadmierne spożycie wapnia >1000 mg/dzień zwiększa ryzyko śmierci z powodu choroby nowotworowej.
Zdarza się też często, że niektóre suplementy diety, zwłaszcza oferowane w sprzedaży internetowej zawierają składniki niedozwolone w użyciu i niebezpieczne dla zdrowia (np. sterydy anaboliczno-androgenne, substancje przeczyszczające, a nawet amfetaminę i jej pochodne).
Naturalne składniki ochronne są dobrze i naturalnie zabezpieczone w roślinach przed rozkładem, dlatego należy w miarę możliwości spożywać je w postaci jak najbliższej formie naturalniej i unikać wszelkiego przyrządzania, które mogłoby zniszczyć zawarte w nich związki. Tak więc, przeważająca większość związków fitochemicznych wchodząc w różne reakcje podczas przetwarzania do suplementu jest wysoce nietrwała i niestabilna!
Wniosek jest prosty i konkretny. Nie ma i nie będzie cudownych tabletek, które mogłyby całkowicie naprawić szkody spowodowane niewłaściwym odżywianiem. Suplementy nie zastąpią dobroczynnego działania związków w naturalny sposób obecnych w produktach spożywczych.
Bibliografia:
