Stres przewlekły generuje stany zapalne, a więc jest dla nas poważnym czynnikiem ryzyka rozwoju wielu chorób. Jaka dieta wydawałaby się najbardziej odpowiednia?
Długotrwały, przewlekły stres może być przyczyną nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, choroby wrzodowej, chorób z autoagresji, zaburzeń hormonalnych, depresyjnych. Wpływa destrukcyjnie na układ nerwowy, hormonalny i odpornościowy (łagodny lub krótkotrwały stres stymuluje, a silny i długotrwały hamuje odpowiedź immunologiczną).
Stresorami mogą być:
Osoby przewlekle zestresowane potrzebują żywności o dużej gęstości odżywczej, gdyż każda sytuacja stresowa powoduje duże obciążenie fizjologiczne dla organizmu. Niestety, w stanach silnego stresu sięgamy częściej po produkty bogate w cukry proste. Daje to nam tylko krótkotrwałe podwyższenie poziomu serotoniny.
W odpowiedzi na stres zwiększa się tempo metabolizmu, wzrasta synteza hormonów (np. kortyzolu), neuroprzekaźników (np. adrenaliny) i nasila się aktywność układu odpornościowego. To z kolei przekłada się na zwiększone zapotrzebowanie organizmu na ‘’zdrową żywność’’. Dieta dla osób przewlekle zestresowanych powinna zawierać dobre źródło prekursorów do syntezy i rozkładu neurohormonów:
Wzbogacenie diety kwasami omega 3 powoduje zwiększenie elastyczności osłonek neuronów, co owocuje szybszym przewodzeniem impulsów między komórkami. Jeśli osłonki byłyby zbyt sztywne, neuroprzekaźnikom trudno byłoby się „przyczepić” do ich powierzchni.
Najwięcej badań dotyczących korzystnego wpływu na zdrowie człowieka odnosi się do diety śródziemnomorskiej. Badania HELENA Study wykazały, że taka dieta może przeciwdziałać skutkom stanu zapalanego wywołanego przez stres, zmniejszać poziom markerów stanu zapalnego, wpływa także korzystnie na stan mikrobioty jelitowej.
Coraz popularniejsza jest specjalnie dostosowana dieta śródziemnomorska, która okazała się skuteczna w leczeniu depresji w dużym australijskim badaniu SMILES z początku 2017 r. Oficjalnie znana jest jako ModiMed Dieta, która została wzmocniona większą ilością oliwy i orzechów, ale zawiera mniej mięsa, niż zazwyczaj jada się w kuchni śródziemnomorskiej. Dieta ModiMed zapewnia ok. 40% energii z tłuszczów, ok. 36% energii z węglowodanów i ok. 18% energii z białka.
Oczywiście należy tutaj wspomnieć również o aktywności fizycznej. Ćwiczenia fizyczne wzmacniają pracę neuroprzekaźników w mózgu, podnoszą poziom endorfin („hormonów szczęścia”), łagodzą napięcie mięśni i redukują stres.
Długotrwale podniesione poziomy hormonów związanych ze stresem powodują stale utrzymujące się wysokie ciśnienie krwi, nadmierne stężenie glukozy, zwiększony metabolizm i obniżoną odpowiedź immunologiczną. Ten stan fizjologiczny, o ile utrzymywany na przestrzeni sekund / minut jest korzystny, w dłuższym czasie jest silną patologią, w konsekwencji prowadzącą do wystąpienia w organizmie procesów destrukcyjnych. Stąd zwiększone zapotrzebowanie organizmu na liczne składniki odżywcze i bardziej różnorodna dieta. Mimo, że znane nam są skuteczne metody farmakologiczne leczenia stresu/depresji, warto zastanowić się nad możliwościami jakie daje nam pożywienie i może zacząć właśnie od lepszych wyborów żywieniowych.
Bibliografia: