Żylaki są trwałym poszerzeniem żył, które nieleczone lub lekceważone mogą mieć poważne konsekwencje. Choroba ta uważana jest za chorobę cywilizacyjną, która powstaje stopniowo. Kluczowa jest tutaj rola zastawek żylnych.
Zastawki żylne sprawnie działające powodują, że krew płynie w kierunku serca. Dzięki zastawkom niemożliwe jest krążenie w kierunku odwrotnym. Gdy zastawki są uszkodzone i nie domykają się, krew ulega cofnięciu. Z czasem, zalegająca w naczyniach krew żylna powoduje rozciąganie i poszerzanie żył. Kobiety znacznie częściej zapadają na tę chorobę w porównaniu z mężczyznami, a wpływ na to mają głównie hormony żeńskie.
Do częstych przyczyn powstawania żylaków zalicza się nawagę oraz otyłość. Co więcej, przyczyną okazuje się także brak błonnika w diecie. Analizując jadłospisy moich pacjentów zauważam ogromny brak błonnika w diecie, co niestety wiąże się z rozwojem licznych chorób, w tym przewlekłej niewydolności żylnej. Dieta uboga w błonnik powoduje zaparcia, co sprzyja rozwojowi żylaków. Poprzez zaparcia wzrasta ciśnienie w jamie brzusznej, a co za tym idzie następuje wzrost ciśnienia w naczyniach żylnych kończyn dolnych, co z kolei powoduje rozszerzenie żył. Niebezpieczna jest również otyłość brzuszna, ponieważ nadmiar tkanki tłuszczowje w tej partii ciała utrudnia przepływ krwi z kończyn dolnych w kierunku serca.
Dietoterapia jest istotnym elementem leczenia żylaków kończyn dolnych, jak również ich prewencji. Pacjenci, którzy znajdują się w grupie ryzyka coraz częściej edukowani są w kwestii profilaktyki poprzez dietoterapię oraz aktywność fizyczną.
Dysfunkcja zastawek żylnych. Henryk Marona, Agnieszka Kornobis . Patofizjologia rozwoju żylaków oraz wybrane metody ich leczenia - aktualny stan wiedzy. Tom 65 · nr 2 · 2009
O czym należy pamiętać w trakcie dietoterapii w przewlekłej niewydolności żylnej?
- Dieta powinna być bogata w błonnik. Błonnik znajdziemy w takich produktach jak: otręby, produkty pełnoziarniste, kasze, surowe owoce, warzywa, orzechy, rośliny strączkowe. Zastąp np. białe pieczywo na pieczywo pełnoziarniste, razowe.
- Pamiętaj o diecie bogatej w witaminę C, która uszczelnia ściany naczyń krwionośnych. Spożywaj więcej warzyw i owoców surowych, natki pietruszki, czerwonej papryki, warzyw kapustnych, cytrusów, truskawek. Polecam koktajle owocowo-warzywne.
- Jedz więcej wiśni, jagód, malin oraz gryki, które stanowią bogactwo flawonoidów, czyli substancji odpowiadających za wzmocnienie ściany żył i poprawiających ich elastyczność.
- Ogranicz podaż soli, której nadmiar wpływa na zatrzymywanie wody w organizmie. Dobrym zamiennikiem soli będą zioła.
- Jedz więcej produktów, które zawierają kwasy tłuszczowe omega-3, a więc: tłuste ryby morskie, siemię lniane, awokado, olej rzepakowy, olej lniany, orzechy włoskie, żółtko jaja.
- Ogranicz spożycie tłuszczy zwierzęcych: tłustych mięs, wędlin, tłustego nabiału. Zalecam więcej posiłków wegetariańskich: pasty roślinne/zielone pesto na pieczywo zamiast szynek/serów, sosy/zupy warzywne, itd.
- Unikanie podjadania i objadania się wieczorami.
- Uwaga na alkohol! Wynikiem częstego picia napojów wyskokowych może być poszerzenie żył. Alkohol zmniejsza elastyczność ścian naczyń. W rezultacie naczynia włosowate i żyły stają się coraz bardziej kruche.
- Osoby wykonujące pracę zawodową w pozycji siedzącej i stojącej narażone są na duże ryzyko niewydolności żylnej kończyn dolnych. Dlatego też należy zwiększyć aktywność fizyczną. Do zalecanych dyscyplin należą: pływanie, spacery, chodzenie po schodach, taniec, jazda na rowerze, codziennie rozciąganie się, joga. Nie zaleca się takich sportów jak podnoszenie ciężarów, treningi na siłowni, jazda konna. Dzięki aktywności fizycznej uruchamiamy tzw. pompę mięśniową, która pobudzi krążenie żylne. Aby ćwiczenia przyniosły efekt, należy je wykonywać przynajmniej 3 razy w tygodniu po 30 minut.
- Niewskazane jest zakładanie nogi na nogi, ponieważ w takiej pozycji dochodzi do utrudnień w przepływie krwi.
- Ciepło powoduje rozszerzenie żył. Unikać należy gorących kąpieli, sauny, solarium, długiego przebywania na słońcu. Bezpieczne natomiast są zimne kompresy oraz okłady z lodu. Zalecany jest chłodny, ale nie lodowaty krótki natrysk na każdą nogę zaczynając od stóp.
- Przygotowywać potrawy na parze, gotować, dusić, piec, smażyć bez tłuszczu.
- Wypijaj odpowiednią ilość płynów, najlepiej 2-3 litry na dobę, w tym herbaty ziołowe. Dieta bogata w błonnik wymaga więcej płynów.
- Odpoczywaj codziennie z kończynami uniesionymi powyżej poziomu serca.
Pamiętajmy, iż leczenie przewlekłej niewydolności żylnej tym lepiej rokuje, im szybciej bywa podjęte.
Bibliografia:
- Niefarmakologiczne sposoby leczenia żylaków kończyn dolnych u pacjentów niezakwalifikowanych do leczenia chirurgicznego; Zuzanna Radosz, Małgorzata Ptaszyńska;
http://tcn.pwsztar.edu.pl/wp-content/uploads/2017/02/08_radosz.pdf
- PROFILAKTYKA PRZEWLEKŁEJ NIEWYDOLNOŚCI ŻYLNEJ KOŃCZYN DOLNYCH WŚRÓD OSÓB WYKONUJĄCYCH PRACĘ W POZYCJI SIEDZĄCEJ I STOJĄCEJ; dr n. med.Elżbieta Łastowiecka-Moras
https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/79745/Profilaktyka-przewleklej-niewydolnosci-zylnej-mat-informacyjne-2016.pdf
